مهاجرت و نقش آن در زندگی ایرانیان (معرفی کتاب)

عنوان: مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند

نویسنده: فرهنگ ارشاد

ناشر: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی

چاپ 2: پاییز 1379

شمارگان: 1500 نسخه

248 صفحه

مهاجرت یکی از پدیده های مهم تاریخ بشری است که هميشه تاثیر مهمی در زندگی مردم بومی و مهاجران گذاشته است. از مهاجرتهاي بزرگ تاریخ ساز،مي توان به مهاجرت «هند و اروپاییان» به «ایران»، «هند» و «اروپا»اشاره نمود. سالها بعد اين مهاجران به دليل حمله ي عرب يك مهاجرت ديگر ، اما در مقياسي كوچكتر داشته اند، كه همان مهاجرت «ايرانيان»- پارسيان - به «هند»است؛البته بعدها مهاجرت هاي ديگري نيز از سوي ايران به سمت «هند» انجام گرفته ،كه اين مهاجرت ومهاجرتهاي ديگراز قسمت های مهم تاریخ «ایران» است؛ و شاید به همین دلیل است که کتاب های فراوانی درباره ی مهاجرت ایرانیان به هند نوشته شده است. کتاب «مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند»، کتابی است جامع که به بررسی مهاجرت های مهم ایرانیان به «هند» پرداخته است. کتاب پس از پیشگفتار چاپ اول و دوم، در 8 فصل و زیر فصل های فراوان به بررسی پدیده ی مهاجرت ایرانیان به «هند» پرداخت نموده ، که عناوین فصل های آن به شرح زیر است:

فصل اول: کوچ از دیدگاه جمعیت شناسی

فصل دوم: جامعه شناسی و پدیده کوچ

فصل سوم: تاریخ مختصر هند تا سده هیجدهم: قسمت اول – هند باستان

فصل سوم: تاریخ مختصر هند تا سده هیجدهم: قسمت دوم – ظهور اسلام تا سده هیجدهم

فصل چهارم: ساخت اجتماعی جامعه هند – نظام کاستی در هند

فصل پنجم: هند سرزمینی مهاجر پذیر

فصل ششم: کوچ پارسیان به هند

فصل هفتم: کوچ های فردی و گروهی ایرانیان مسلمان به هند

فصل هشتم: پی آمدهای اجتماعی و فرهنگی کوچ های ایرانیان به هند

کتابنامه فارسی و لاتین

کتاب «مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند» با توجه به جامعیت آن و اطلاعات فراوانی که به خواننده در اين زمينه می دهد، مي تواند منبع موثري در جهت كسب اطلاع در اين مورد- مهاجرت ايرانيان به هند- قرار گيرد .

آرش اشایی

فلسفه ی اخلاق از دیدِ پزشکی کهن و اندیشمند (معرفی کتاب)

عنوان: طب روحانی (رساله در روانشناسی اخلاق)

نویسنده: محمد بن زکریای رازی

وانوشت پارسی: پرویز اذکایی

ناشر: موسسه فرهنگی اهل قلم

چاپ اول: بهار 1381

شمارگان: 4000 نسخه

تعداد صفحات: 112 صفحه

«ابوبکر محمد بن زکریای رازی» را در ایران، بیشتر به عنوان پزشک و دارو ساز می شناسند و زاد روز وی را «روز داروسازی» نام نهاده اند؛ اما دانشِ وی در پزشکی و داروسازی خلاصه نمی شد. بلکه وی فیلسوفی بزرگ و اندیشمند نیز بوده که از میان نوشته های فلسفی وی دو کتاب «سیرت فلسفی» و «طب روحانی» بر جای مانده اند. کتاب «طب روحانی» را «پرویز اذکایی» به پارسی ترجمه کرده است. این نوشته، رساله ای است در روانشناسی یا فلسفه ی اخلاق و در آن «رازی» به بیان نظرات و دیدگاه های خود در موضوعات گوناگون اخلاقی پرداخته است و البته خرد و اهمیت آن در همه ی قسمت های زندگی. کتاب با پیشگفتار ناشر، آغاز می شود و پس از آن مترجم - «پرویز اذکایی» - مختصری درباره ی زندگی «رازی» می نویسد و البته در این مقدمه ی کوتاه، با اساتید و شاگردان «رازی» نیز آشنا می شویم و از مهم ترین اندیشه های فلسفی «رازی» اطلاعات پرارزشی به دست خواهیم آورد. پس از پیشگفتارِ ناشر و مقدمه ی مترجم؛ متن کتابِ «طب روحانی» در 20 بهر یا بخش شروع می شود.

نیاز به یادآوری است که نثر کتاب، نثری ساده و روان است و البته این نثر به املای نویسندگانِ کهن پارسی زبان نیز نزدیک است. در واقع مترجم، گویا کوشش داشته تا با انتخاب نثری کهن، ما را به روزگارِ «رازی» نزدیک تر کند اما به گونه ای که خواندن این نثر برای جوانان و نوجوانان امروزی مشکل ساز نباشد. به هر روی من با خواندن این کتاب، کمی با افکار و اندیشه های «محمد بن زکریای رازی» آشنا شدم، و از آن لذت فراوان بردم. امید که خواندن این کتاب برای شما نیز حسِ خوبی در بر داشته باشد.

آرش اشایی

حافظه‌ي تاريخي و كارِ معمار (معرفي كتاب)

عنوان: ساختارهاي جديد در محيط‌هاي تاريخي
ترجمه و گردآوري: بهرام قديري
تنظيم: شيوا آراسته
ناشر: دفتر پ‍‍‍ژوهشهاي فرهنگي
سال نشر: 1385
شمارگان: 3100 نسخه
تعداد صفحات: 130 صفحه
اگر دغدغه‌ي اين مفهوم را داريد، (ساختار‌هاي جديد در محيط‌هاي تاريخي) و همچنين علاقه‌مند به معماري نيز مي‌باشيد؛ اين كتاب راهنماي خوبي است. به طور كلي اين مجموعه كه با عنوانِ «فرهنگ و معماري» در آورده شده است، و البته اين پژوهش – ساختارهاي جديد در محيط‌هاي تاريخي – كه نوزدهمين دفتر از اين مجموعه نيز مي‌باشد؛ كوشش دارد تا، اول دانشجويان معماري را پاسخ‌گو شود و سپس‌تر جريانِ علاقه‌مند به معماري را. به هر صورت اين دفتر نوزده به موضوعي جالب پرداخته است، كه امروزه در كشوري چون ما، يكي از معضلات عمده و درگير كننده است؛ هم براي معماران و هم براي شهرسازان و شهرداري‌ها. اين‌ كه چگونه مي‌شود در يك كشور دير سال و با آثار بسيارِ بر جا مانده از دوران‌هاي كهن، فضاي شهري را گسترش داد و شهر را زنده نگاه داشت؛ و در كنار آن از فرسايش، خرابي و از هم پاشي بافت قديمي نيز جلوگيري كرد. به عبارت ديگر در اين پژوهش، اول با جنبه‌هاي مختلفي از نظرياتِ گوناگونِ آدم‌هاي صاحب‌نظر در اين حيطه آشنا خواهيد شد؛ و سپس در فصول مختلف با انواع روش‌هايي كه در اين حيطه – ساختار‌هاي جديد در محيط‌هاي تاريخي – به كار مي‌آيد و مورد استفاده قرار مي‌گيرد روبرو خواهيد گرديد؛ سلسله مطالبي، در حدود هفت گفتارِ متفاوت، با اين عناوين:
1- ساختارهاي جديد در پشت نماهاي تاريخي يا مكتب حفظ نما.
2- درجة صفر
3- تلفيق
4- تضاد و تباني
5- تمسخر آميز و ناپايدار
6- قياس يا تشابه
7- غيرقابل رويت، شفافيت
پژمان مهندس پور

و باز هم در باره ي قاجاريه(معرفي كتاب)

عنوان : تاریخ تمدن و فرهنگ ایران دوره قاجاریه

نویسنده: دکتر احمد تاجبخش

ناشر: انتشارات نوید شیراز

شمارگان : 3000جلد

چاپ اول: 1382

تعداد صفحات :912 صفحه

کتاب دارای هفت گفتار اصلی است، که در فهرست، نویسنده از گفتار با عنوان «قسمت» یاد نموده است؛ و به هر روی چه به عنوان گفتار و چه به عنوان قسمت؛ این پژوهش دارای هفت قسمت یا گفتار اصلی است.

1- در گفتار یا قسمت اول ، پاره ای از مطالبی که درباره ی آن بحث و تحقیق شده است، این هایند:

«هنر وصنعت»، «معماری»، «ارک سلطنتی تهران»، «ایوان مرمر»، «تخت طاووس»، «تخت نادری»، «کاخ گلستان»، «تالار آینه»، «تالار عاج».

2- و اما قسمت یا گفتار دوم.

در این گفتار که عنوان اصلی آن «ادبیات ،علوم و امور اجتماعی در عصر قاجار» است ؛ با این مطالب روبه رو میشویم :

«ادبیات در عصر قاجار »،«شعرای بزرگ اهل قاجار»،«نثر در دوره ی قاجار»،«مورخان»،«جغرافیا » ،«فلاسفه»، «ریاضیات»،«پزشکی »،«مطبوعات»،«مالکیت و کشاورزی »،«تجارت».

3- بعد از گفتار دوم به سومين گفتار می رسیم، با عنوان اصلیِ«اوضاع اجتماعی و سازمانها». در این قسمت، درمورد عناوین زیر بحث های گاه مفصل صورت گرفته است که فهرست آنها بدین شرح است:

«طبقات اجتماعی»،«اقلیت های مذهبی»،«عواملی که باعث صدورفرمان مشروطیت گردید»،«اصلاحات امیر کبیر»،«قراردادها»،«انجمن هاي صنفی»،«کمیته ی مجازات»،«قرارداد رژی»،«استقراض از دول خارجی و دادن امتیازات»،«سید جمال الدین اسدآبادی»،«میرزا ملکم خان».

4- قسمت چهارم و بحث مشروطیت.

در این قسمت یا گفتار در حیطه ی این مسائل بحث شده است:

«فرمان تشکیل مجلس شورای ملی»،«سیاستهای استعماری»،«قرارداد 1919».

5- در قسمت پنجم اندکی از سیاست های دوره ی قاجار دور می شنویم ودر زیر عنوان اصلیِ «سازمانهای اداری » در حیطه ی این مطالب- موارد زير- پژوهش ادامه می یابد:«سازمانهای اداری – تشکیلات نظامی»،«مالیه»،«وزارت داخله»،«پست و تلگراف»،«فرهنگ و آموزش و پرورش»،« دادگستری»،«وزارت فوائد عامه و وزارت تجارت وصناعت»،« وزارت امور خارجه»،«گمرکات».

6- در قسمت ششم از بحث پیرامون دولت وکشورداری و سیاست ، باز هم دورترمی شویم و یک راست سراغ مردم را می گیریم . در این قسمت در باره ی این موضوعات حرف زده شده است :

«آداب ورسوم»، «گرمابه های ايرا‌‌‌ن‌‌‌‌‌«،«اغذیه»،«حرمسراها»،«طلاق و وضع بیوه زنان»،«بعضی از معتقدات ورسوم این دوره»،«مختصری از سفرنامه ی یوشیداماسارو درباره ی اوضاع اجتماعی ایران»و سرانجام قسمت هفتم، که در آن به فهرست ها پرداخته شده است؛ فهرست های همچون: «فهرست اسناد»،«فهرست منابع»،«فهرست تصاویر»،«فهرست نام ها».

7- در پایان می توان گفت که این کتاب ، پژوهشی است، که حداقل اگر بخواهیم آن را دست کم هم بگیریم، یک پژوهش بسیار کامل ومناسب است ،حداقل در حیطه ی کمی . به لحاظ کیفی نیز من آنچه از این پژوهش مطالعه کردم، آن را کار مناسب و بدردخوری یافتم وبه نظر می رسد ، در کتابخانه ی آدمی، که اهل مطالعه در باب تاریخ است، وجود آن ؛ اگر علاقه مند به مطالعه در دوره ی قاجار است،لازم به نظر برسد.

آنچه مي‌پوشيده‌ايم؟ (معرفي كتاب)

عنوان : هشت هزار سال تاريخ پوشاك اقوام ايراني

نويسنده : مهرآسا غيبي

ناشر : انتشارات هيرمند

چاپ نخست : 1385هجري خورشيدي

شمارگان :3000 نسخه

تعداد صفحات :704 برگ

اين پژوهش همان گونه كه از اسم آن نيز پيداست، در مورد تاريخچه ي پوشاك ايرانيان است، از كهن تا امروز، كه البته منظور مؤلف از امروز؛ تا روزگار قاجار است.

به نظر مي رسد، پژوهشگر با يك كوشش پي دار و پي گيري طولاني، با جمع آوري بسياري از منابع كه بيشتر آنها همان منابع تصويري باز مانده از دوران كهن است ، پيش از همه دست به يك جمع بندي به نسبت دقيق زده و سپس اين جمع بندي را تبديل به يك راهنمايِ به نسبت بلند نموده ، تا با توجه به آن ، فصول اصلي كتاب را ترتيب بدهد؛ بعد در زير شاخه ي اين فصول اصلي، گفتارهاي ريزتر را ترتيب داده تا سرانجام بتواند سير مطالبِ بسيار بلند و گسترده‌ي كتاب را در يك دسته بندي درست و مرتب شده به خواننده ارائه بدهد؛ كه البته در ترتيب دادن كتابي شبيه به اين كتاب، اين كار هم سخت و هم يكي از اساسي ترين كارهايي است، كه به نظر مي‌رسد ، نويسنده از عهده ي آن خوب برآمده است.

براي درك اين منظور به بخش بنديِ فصل ساسانيان توجه كنيد :

«بخش ششم : پوشاك ساسانيان »

مقدمه

پوشاك مردان : پيراهن. كمربند. شلوار.ارخالق يا كت كوتاه.مانتو و شنل. پوشش سر (كلاه مردم عادي و تاج پادشاهان). كفش ساده. چكمه . زيور آلات. پوشاك نبرد .

پوشاك زنان : پيراهن بلند دراپه دار. شلوار. دهان بند. شال. چادر ودستار. تاج ملكه هاي ساساني.

كفش.چكمه. زيور آلات. پارچه بافي در دوره ي ساسانيان. تصاوير رنگي .

همان طور كه مي بينيد اين بخش بندي ريز ، در ديگر فصول نيز به همين شكل ، البته با توجه به منابعي كه مؤلف در اختيار داشته ، پيش رفته است؛ تا انتهاي فصل پاياني كه همان دوره ي قاجاراست . به هر روي داشتن اين كتاب اگر به اين مبحث علاقه منديد كمك خوبي است، و براي داشتن يك منبع در اين حيطه ، اين تحقيق به نظر پژوهش مناسبي مي رسد.

همچنين لازم به ذكر است كه در اين چاپ خلاصه اي از متن كتاب به زبان انگليسي و همچنين توضيح پاره اي از اصطلاحات مربوطه را در فصول پاياني خواهيد يافت ، كه در مواردي به نظر راهگشا مي آيد.

پژمان مهندس پور

زماني براي لذت بردن از شعر (معرفي كتاب)

عنوان: زمان سنگي
شاعر (مولف) : يانيس ريتسوس
ترجمه: فريدون فرياد
ناشر: نشر ثالث
چاپ اول: 1383
شمارگان: 2200 نسخه
تعداد صفحات: 1066 صفحه
آن چنان كه مي‌دانيم؛ «يانيس ريتسوس» يكي؛ يا پرآوازه‌ترين شاعر غير ايراني يا خارجي، است كه ايرانيانِ اهل ادب و شعر او را مي‌شناسند. از آثار «ريتسوس» پيش از اين چندين ترجمه به زبان فارسي شده است؛ اما اين ترجمه كه زحمت آن را «فريدون فرياد» كشيده است؛ به نظر چيز ديگري مي‌آيد. البته اين ترجمه را «فرياد» از روي زبان اصلي يا همان يوناني به فارسي برگردانده، و شايد همين يك دليل است براي نزديك شدن، به قلب حادثه‌ي شعري در شعر «ريتسوس». به هر حال، اگر به دنبال ترجمه‌ي پاره‌اي از شعرهاي بسيار «ريتسوس» هستيد و هم چنين اگر مي‌خواهيد؛ يكي چند مقاله، يادداشت و سخنراني خوب در مورد «ريتسوس» داشته باشيد، داشتن اين كتاب به نظر لازم مي‌آيد. به هر ترتيب براي آن كه بدانيد، به جز ترجمه‌هاي زيبا و گران قدري كه از شعرهاي فوق العاده‌‌ي «ريتسوس» شده است؛ چه چيزهاي ديگري نيز در اين كتاب خواهيد يافت؛ به فهرست مطالب ديگر – مطالبي غير از شعرهاي «ريتسوس» - كه در انتهاي كتاب آمده است؛ در پايان اشاره‌ي كوتاهي مي‌كنم.
شعر «يانيس ريتسوس» و وظيفه‌ي حافظه
يادداشت اول: پسر من، ماه من
يادداشت دوم: شهر منقاد ناپذير
يادداشت سوم: تقديم نامچه‌ي مادران
زمان شمار كوتاه زندگي و آثار
نامه‌هايي از تبعيد
ويژه نامه يانيس ريتسوس
شاعر و ايران
كتاب نگاري
شوكت نگاري
تصاوير
پژمان مهندس پور

شاه اسماعيل دوم صفوی از نگاهی ديگر (معرفي كتاب)

نام کتاب: شاه اسماعيل دوم صفوی

نويسنده: والتر هينتس

ترجمه: کيکاوس جهانداری

ناشر: تهران؛ علمی و فرهنگی

نوبت چاپ: 2

سال انتشار: 1381

شمارگان: 1500 نسخه

صفويه، يکی از دوره های مهم تاريخ ايران پس از اسلام می‌باشد. تاکنون کتاب‌های فراوانی درباره اين سلسله و پادشاهان آن نوشته شده است. يکی از پادشاهان صفوی که کتاب های اندکی درباره وی نگاشته شده، «شاه اسماعيل دوم» پسر «شاه طهماسب» است. پادشاهی که از زندان به تخت شاهی نشست. کتاب حاضر، 10 فصل و 52 زير فصل دارد که عناوين گفتارها يا فصول اصلی آن به شرح زير می باشد:

ديباچه

مقدمه

جوانی اسماعيل

حبس اسماعيل در قلعه

مرگ شاه طهماسب

رهايی اسماعيل

اقدامات اسماعيل در زمينه اعمال قدرت سلطنت

وضع سياست خارجی ايران در دوره شاه اسماعيل دوم

سياست داخلی

طرز فکر مذهبی اسماعيل

زندگی و اقدامات بعدی شاه اسماعيل

نگاهی به گذشته

با توجه به عناوين بالا و پس از خواندن دقيق کتاب، بدون آن كه بخواهم براي اين پژوهش ارزش گذاري ويژه‌اي داشته باشم؛ به نظر مي‌رسد كه اين كتاب، از نظر كمي، کتابی کامل درباره ی «شاه اسماعيل دوم صفوی» است؛ همچنين ذکر اين نکته گفتنی است که «شاه اسماعيل دوم» تنها پادشاهِ صفويه است، که گفته مي‌شود گرايش‌هايي به مذهب تسنن داشته و از اين نگاه، دوران وی تفاوت‌های آشکاری با ساير شاهان اين سلسله در ايران داشته است. اگر می خواهيد آگاهی بيشتری پيرامون زندگی و حکومت «شاه اسماعيل دوم صفوی» به دست آوريد، خواندن اين کتاب را به شما پيشنهاد می کنم.

آرش اشايي