و باز هم در باره ي قاجاريه(معرفي كتاب)

عنوان : تاریخ تمدن و فرهنگ ایران دوره قاجاریه

نویسنده: دکتر احمد تاجبخش

ناشر: انتشارات نوید شیراز

شمارگان : 3000جلد

چاپ اول: 1382

تعداد صفحات :912 صفحه

کتاب دارای هفت گفتار اصلی است، که در فهرست، نویسنده از گفتار با عنوان «قسمت» یاد نموده است؛ و به هر روی چه به عنوان گفتار و چه به عنوان قسمت؛ این پژوهش دارای هفت قسمت یا گفتار اصلی است.

1- در گفتار یا قسمت اول ، پاره ای از مطالبی که درباره ی آن بحث و تحقیق شده است، این هایند:

«هنر وصنعت»، «معماری»، «ارک سلطنتی تهران»، «ایوان مرمر»، «تخت طاووس»، «تخت نادری»، «کاخ گلستان»، «تالار آینه»، «تالار عاج».

2- و اما قسمت یا گفتار دوم.

در این گفتار که عنوان اصلی آن «ادبیات ،علوم و امور اجتماعی در عصر قاجار» است ؛ با این مطالب روبه رو میشویم :

«ادبیات در عصر قاجار »،«شعرای بزرگ اهل قاجار»،«نثر در دوره ی قاجار»،«مورخان»،«جغرافیا » ،«فلاسفه»، «ریاضیات»،«پزشکی »،«مطبوعات»،«مالکیت و کشاورزی »،«تجارت».

3- بعد از گفتار دوم به سومين گفتار می رسیم، با عنوان اصلیِ«اوضاع اجتماعی و سازمانها». در این قسمت، درمورد عناوین زیر بحث های گاه مفصل صورت گرفته است که فهرست آنها بدین شرح است:

«طبقات اجتماعی»،«اقلیت های مذهبی»،«عواملی که باعث صدورفرمان مشروطیت گردید»،«اصلاحات امیر کبیر»،«قراردادها»،«انجمن هاي صنفی»،«کمیته ی مجازات»،«قرارداد رژی»،«استقراض از دول خارجی و دادن امتیازات»،«سید جمال الدین اسدآبادی»،«میرزا ملکم خان».

4- قسمت چهارم و بحث مشروطیت.

در این قسمت یا گفتار در حیطه ی این مسائل بحث شده است:

«فرمان تشکیل مجلس شورای ملی»،«سیاستهای استعماری»،«قرارداد 1919».

5- در قسمت پنجم اندکی از سیاست های دوره ی قاجار دور می شنویم ودر زیر عنوان اصلیِ «سازمانهای اداری » در حیطه ی این مطالب- موارد زير- پژوهش ادامه می یابد:«سازمانهای اداری – تشکیلات نظامی»،«مالیه»،«وزارت داخله»،«پست و تلگراف»،«فرهنگ و آموزش و پرورش»،« دادگستری»،«وزارت فوائد عامه و وزارت تجارت وصناعت»،« وزارت امور خارجه»،«گمرکات».

6- در قسمت ششم از بحث پیرامون دولت وکشورداری و سیاست ، باز هم دورترمی شویم و یک راست سراغ مردم را می گیریم . در این قسمت در باره ی این موضوعات حرف زده شده است :

«آداب ورسوم»، «گرمابه های ايرا‌‌‌ن‌‌‌‌‌«،«اغذیه»،«حرمسراها»،«طلاق و وضع بیوه زنان»،«بعضی از معتقدات ورسوم این دوره»،«مختصری از سفرنامه ی یوشیداماسارو درباره ی اوضاع اجتماعی ایران»و سرانجام قسمت هفتم، که در آن به فهرست ها پرداخته شده است؛ فهرست های همچون: «فهرست اسناد»،«فهرست منابع»،«فهرست تصاویر»،«فهرست نام ها».

7- در پایان می توان گفت که این کتاب ، پژوهشی است، که حداقل اگر بخواهیم آن را دست کم هم بگیریم، یک پژوهش بسیار کامل ومناسب است ،حداقل در حیطه ی کمی . به لحاظ کیفی نیز من آنچه از این پژوهش مطالعه کردم، آن را کار مناسب و بدردخوری یافتم وبه نظر می رسد ، در کتابخانه ی آدمی، که اهل مطالعه در باب تاریخ است، وجود آن ؛ اگر علاقه مند به مطالعه در دوره ی قاجار است،لازم به نظر برسد.