مکتبی دیگر از نگارگری ایران (معرفی کتاب)

نام کتاب : مکتب نگارگری هرات

نویسنده : یعقوب آژند

ناشر : انتشارات فرهنگستان هنر

سال نشر : تابستان 1387

شمارگان : 1500 نسخه

تعداد صفحات : 478 صفحه

«آژند» در مورد نگارگری پژوهش های فراوانی دارد. می توان گفت از میان پژوهشگران ایرانی و آن هایی که در این باره تحقیق نموده اند، «آژند» از جمله سرآمدان است. هم بسیار نوشته است؛ و هم تا اندازه ی بسیاری نوشته هایش قابل قبول است. در ترجمه نیز ؛ مترجم پرکاری است؛ و دقت قابل قبولی دارد. به هر روی در کنار کتبی چون : «مکتب نگارگری تبریز و قزوین – مشهد» و همچنین «مکتب نگارگری اصفهان»، این کتاب - «مکتب نگارگری هرات» اثر کامل کننده و در خوری است، که می توان از آن بسیار آموخت. به هر روی در پایان فهرستی داده می شود از تعدادی از سرفصل های کتاب تا راهنمایی شود حداقل برای علاقمند این مبحث که همان نگارگری است؛ و تاریخچه ی آن در ایران.

پیش نگاه

بخش اول : دوره پیش مکتب هرات (850 – 780 ق.)

فصل اول ؛ عوامل شکل گیری (807 – 780 ق.) دوره تیمور

1- درآمد

2- سیاست گذاری هنری تیمور

3- دیوار نگاری

4- پس نگری

فصل دوم؛ شکوفایی مرحله پیشین مکتب هرات (850-807 ق.) دوره شاهرخ و بایسنقر میرزا

1- زمینه تاریخی – فرهنگی

2- هنر پروران

3- هنرمندان

فصل سوم ؛ کتابخانه سلطنتی هرات

1- درآمد

2- کتابخانه مکتب شیراز

3- شکل گیری کتابخانه سلطنتی هرات

4- «عرضه داشت» جعفر بایسنقری

5- جدول خطاطان و نقاشان کارگاه هنری

6- کلانتر (رئیس ) کتابخانه

7- عملکرد سه وجهی صورتخانه

(1) آثار تصویری

(2) آثار نقاشانه

(3) آثار تزیینی

پژمان مهندس پور

همراه با زنان شاعر (معرفی کتاب)

نام کتاب: شعر زنان جهان

گزیده و ترجمه: فریده حسن زاده

تعداد صفحات: 422 صفحه

ناشر: موسسه ی انتشارات نگاه

محل و سال انتشار: تهران ؛ 1380

شمارگان: 3 هزار نسخه

بعد از دو نوشته ی کوتاه که تا اندازه ای می تواند یک مقدمه ی بسیار کوتاه حساب شود، کتاب بلافاصله با شعر شاعران زن جهان آغاز می شود. شاعران زن یا شاعره هایی گوناگون و از کشورهای مختلف. از روسیه در بلوک شرق سابق گرفته تا عمق بلوک غرب، و از بلوک غرب گرفته تا اعماق اروپای شمالی. از آسیا نیز تعدادی شاعر زن حضور دارند، چه آسیای جنوب غرب و چه آسیای جنوب شرق. از شعرای زن ایرانی نیز از «فروغ فرخزاد» شعر مطرح وی - «تولدی دیگر» - در این دفتر آمده است، که هم جای تقدیر دارد و هم جای تشکر، که مترجم و گردآورنده این بار، از اعتماد به نفس درستی برخوردار بوده است. به هر روی در این دفتر با 83 شاعر زن آشنا می شوید، که با تعدادی از آن ها اگر اهل شعر بوده اید؛ پیش از این آشنایی داشته اید چون پاره ای شاعره هایی بسیار معروف اند و شناخته شده. در پایان؛ و از صفحه ی 347 به بعد نیز ترجمه هایی شده است از مجموعه ای به نام «تاک های در هم تنیده» که به قول مترجم، کاوشی عاشقانه است، در روابط مادران و دختران، در این قسمت با شعرهای جالبی در تماس قرار می گیرید؛ که به شدت تاثیر گذارند. به هر روی گرچه زبان شعرا بسیار متفاوت است از یکدیگر و بهتر می بود که اشعار از زبان اصلی و از طرف گروهی مترجم به ترجمه نزدیک می شد، اما به هر صورت آن چه در این دفتر گرد آمده است؛ حداقل حُسنی که دارد روانی ترجمه است. منابع ترجمه نیز در پایان کتاب آمده است؛ که همگی از زبان انگلیسی است.

پژمان مهندس پور

دانستن درباره ی ایران (معرفی کتاب)

نام كتاب : فرايند تكوين حماسه ايران (از مجموعه‌ي «از ايران چه مي‌دانم؟» شماره‌ي 58)
نويسنده : جليل دوستخواه
تعداد صفحات : 116 صفحه
ناشر: تهران ؛ دفتر پ‍ژوهش‌هاي فرهنگي
سال نشر : 1384
از ميان كتاب‌هايي كه در قطع رقعي و خلاصه شده و مختصر در اين مجموعه - « از ايران چه مي‌دانم؟ » - به چاپ رسيده است، و تعدادي را خوانده ام و بسياري را نيز دارم؛ اين كتاب به نظرم اثر پخته‌تري است. البته اين بدين معنا نيست كه مابقي مطالب يا كتب ديگر از اعتباري مانند اين اثر برخوردار نيستند ، بلكه منظور اين است ، كه من از ميان آن چه خوانده‌ام اين اثر را بيشتر پسند كرده‌ام. به هر روي مي‌دانيم كه « جليل دوستخواه » در اين زمينه‌ يعني ادبيات ؛ و به ويژه ادبيات پيش از اسلام تسلط وافري دارد. هم چنين چون زبان‌هاي ايران كهن مي‌داند، و دليل موجه‌اش ترجمه‌ي «اوستا» از سوي اوست ؛ به همين دليل اعتماد خواننده ، با دانستن اين مورد به او در زمينه‌ي پژوهشي اين چنين دو چندان مي‌شود. به هر ترتيب اگر خواهان دانستن درباره‌ي مطالبي چون : ادبِ گاهاني و اوستايي ، ادب مادي ، ادب فارسي ميانه و يا ديگر مطالبي از اين دست هستيد؛ و البته موجز و مختصر، اين كتاب ارزش مطالعه ، و داشتن را دارد.

پژمان مهندس پور

نگاهی به سرزمین اصلی آریاییان (معرفی کتاب)

عنوان : ایران، سرزمین همیشگی آریاییان : مهاجرت های آریاییان و پیوند آن با آب و هوا و دریاهای باستانی ایران

نویسنده : رضا مرادی غیاث آبادی

ناشر : انتشارات نوید شیراز

نوبت و سال چاپ : چاپ سوم ؛ 1384 خورشیدی

شمارگان: 3000 نسخه

تعداد صفحات : 112 صفحه

مهاجرت نقش مهمی در تاریخ سرزمین های فراوان داشته و دارد. در واقع این پدیده – مهاجرت – تاثیر قابل توجهی هم بر مهاجران دارد، و هم بر جامعه ی مهاجر پذیر. تاریخ «ایران» نیز در بردارنده ی مهاجرت های گوناگون و فراوانی است که از آن میان می توان به مهاجرت آریاییان به ایران اشاره کرد. در واقع این مهاجرت ؛ یعنی مهاجرت آریاییان به ایران ، موضوعی است که در کتاب های فراوانی بدان پرداخته شده است. البته در برخی از این کتاب ها بخشی به این مهاجرت پرداخته شده و در موارد بسیار کمتری موضوع اصلی کتاب، همین موضوع بوده است.

کتاب « ایران ، سرزمین همیشگی آریاییان » یکی از کتاب هایی است که به موضوع مهاجرت آریاییان به « ایران » می پردازد؛ اما نکته مهم این که بیشتر کتاب هایی که با زمینه ی مهاجرت آریاییان به ایران نوشته شده اند بر این باورند که «ائیریه ویجه» یا « سرزمین اصلی آریاییان » جایی در خارج از «ایران » کنونی بوده است؛ و از مکان هایی که در این منابع برای «ائیریه ویجه» بر می شمارند ، می توان از «قفقاز»، «جنوب سیبری» ، «تاجیکستان» و مکان های دیگر را بر شمرد. «رضا مرادی غیاث آبادی» ، اما باور دیگری دارد و معتقد است که «ائیریه ویجه» همین سرزمین کنونی ایران است. و برای این مدعا ، از دلایل گوناگونی بهره می برد.

کتاب با ترجمه ی «کتیبه ی سومری» یافته شده در شهر «نیپور» با موضوع «سرزمین دیلمون » ( یا « ایران » از دید سومریان ) آغاز می شود. پس از آن ، در «پیشگفتار » نویسنده فرضیه ی مهاجرت آریاییان از خارج از ایران را مورد تردید قرار می دهد. در قسمت بعدی، یا «1- طرح مسئله» نگارنده به طرح کلی دلایلی می پردازد که بر بنیان آن ها مهاجرت آریاییان از خارج از مرزهای ایران به داخل ایران ، موردی اشتباه است. در فصل دوم یا « 2- شواهد باستان زمین شناسی» ، آقای «مرادی غیاث آبادی» نگاهی دارد به شواهد زمین شناسی باستانی ایران. و در سه زیر فصل به بررسی وضعیت آب در ایران ، و دریاهای باستانی در ایران، وضعیت سطح زمین و ناهمواری های موجود در آن و وضعیت پوشش گیاهی در ایران باستان می پردازد.

در فصل بعدی ، یا «3- شواهد باستان شناسی» ، یافته های باستان شناسی مرتبط با موضوع مهاجرت بررسی شده است. و در فصل چهارم با عنوان «4- شواهد اسطوره شناسی و متون کهن» نگارنده ، نگاهی دارد به اشاراتی که در اساطیر و نوشته های باستانی به این موضوع ، یعنی مهاجرت آریاییان به ایران شده است. و پس از آن در « 5- نتیجه گیری» ، نویسنده با استفاده از دلایل بیان شده در فصل چهار گانه ی کتاب ، سعی در اثبات فرضیه ی خود دارد. پس از این 5 فصل کتاب، شامل مطالب دیگری نیز است که عبارتند از « پس گفتار» ، «پیوست ها» ، « کتاب شناسی» و « ترجمه انگلیسی خلاصه کتاب».

کتاب « ایران سرزمین همیشگی آریاییان» کتابی مفید و سودمند است برای تمامی دوستداران تاریخ، اسطوره ، باستان شناسی و به طور کلی هر کس که این موضوع – مهاجرت آریاییان به ایران – برایش جالب باشد.

عناوین مطالب کتاب به ترتیب عبارتست از:

پیشگفتار

1. طرح مسئله

2. شواهد باستان زمین شناسی

الف – وضعیت آب و دریاهای باستانی

ب – وضعیت سطح زمین و ناهمواری ها

ج – وضعیت پوشش گیاهی

3. شواهد باستان شناسی

4. شواهد اسطوره شناسی و متون کهن

5. نتیجه گیری

پس گفتار

پیوست ها

داستان توفان عصر جمشید به روایت اوستا

بخش کردن فریدون جهان را بر پسران به روایت شاهنامه فردوسی

هفت پاره شدن زمین بر اثر باران به روایت متن پهلوی بندهش

داستان توفان به روایت کتیبه های سومری

داستان توفان نوح به روایت عهد عتیق (تورات)

کتاب شناسی

ترجمه انگلیسی خلاصه کتاب

آرش اشایی

شکوه جلوه گری در دیوار نگاره های عصر صفوی (معرفی کتاب)

عنوان : طلیعه ی دیوارنگاره های مکتب اصفهان ، کاخواره نایین

نویسنده: سعید خودداری نایینی

ناشر: فرهنگستان هنر

موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن

سال انتشار: پاییز 1388

قطع : وزیری

کتاب؛ بعد از یک مقدمه ی کوتاه و پیشگفتار یک راست به سراغ پیشینه ی تاریخی «نایین» می رود. و تقریباً در چند صفحه، بحث را با دقت اما گزیده گو جمع می کند. سپس در فصل دوم، به مبحثِ دیوار نگاری در عهد صفوی می پردازد. این فصل نیز گرچه مبسوط نیست، اما تقریباً بی اشتباه در این باره – دیوارنگاره های- صفوی ، مولف بحث کوتاهی می کند. سپس به مبحث اصلی در فصل سوم می رسیم، که این فصل اصل بحث است و زحمت مولف در آن مشهود. البته فصل چهارم، پنجم و ششم نیز با همین قدرت؛ مولفبحث کتاب را به پیش می برد. بحثی تخصصی که جای تقدیر دارد؛ زیرا تمرکز اولین چیزی است، که در آن مشهود است. به دیگر سخن مولف چون بر یک موضوع، یک خانه و یک مسئله ی مشخص درنگ نموده است؛ پس به همین دلیل از پس پژوهش با قدرت تمام برآمده است. به عبارت دیگر اگر کسی علاقه مندِ به نقاشی ، دیوارنگاری و یا نگارگری بوده باشد؛ این وجه از «خانه ی پیرنیا» که حالا موزه ی مردم شناسی کویر نایین است؛ او را در بازدید هم به شدت مشغول و هم بسیار کنجکاو می کند. به هر روی به نظر من، این وجه از کنجکاوی آدم های اهل هنر را از این کتاب با هنرمندی تمام پر نموده است. البته همه می دانیم که چه بسا که در هر کتابی سهوِ بسیار اتفاق می افتد؛ اما من در مطالعه ی دقیق این پژوهش، سهو بزرگی در آن ندیدم. در پایان اگر علاقه مندِ به معماری، نگارگری، گچ بری و یا هر کدام از اقسام هنر در شما هست این کتاب اثر پخته ای است؛ پخته ولی نه چندان رنگی زیرا ناشر در چاپ تمام رنگی کتاب کمی خست به خرج داده اند؛ که به نظر من ضربه ای که کتاب خورده، هم قابل فهم است و هم تا اندازه ی بسیاری مشهود.

پژمان مهندس پور

معرفي سفرنامه ي فرد ريچاردز (معرفي كتاب)

عنوان : سفرنامه فرد ريچاردز

مولف: فرد ريچاردز

مترجم: مهين دخت صبا

ناشر: شركت انتشارات علمي و فرهنگي

نوبت چاپ : چاپ سوم، 1389

شمارگان : 1000 نسخه

سفرنامه «فرد ريچاردز» از اين جهت قابل توجه است؛ كه سفرنامه نويس در سال هاي متأخر از «ايران» بازديد كرده است. «فرد ريچاردز» در اوايل سلطنت «رضا شاه» راهي «ايران» شده ، و چون نقاش قدرتمندي هم بوده، و عضو انجمن سلطنتي نقاشان و حكاكان «انگلستان»؛ پس تعدادي تابلوي جالب نيز از «ايران» تصوير نموده، كه چاپ آن ها را با كيفيتي به نسبت خوب در كتاب خواهيد يافت. هم چنين در مقدمه؛ مترجم با اشاره به اين نكته كه «فرد ريچاردز» شاعر هم بوده است و هم چنين نويسنده؛ پس: «موفق گرديده مشاهدات خود را با بياني لطيف و دقيق و شاعرانه در كتابي تحت عنوان يك مسافرت ايراني شرح دهد.»[1] به هر روي چنان چه خواهان ديدن «ايران» از ديد يك سياح انگليسيِ نويسنده، شاعر و حكاك هستيد، آن هم در اوايل سلطنت «رضا شاه» اين كتاب يك منبع است.

بخشي از فهرستِ مطالب كتاب:

مقدمه مترجم

مقدمه مولف

به سوي ايران

مناظر و آهنگهاي اصفهان

ميدان شاه و بازي گوي و چوگان

عالي قاپو – باب عالي

ترياك

دروازه هاي بازار اصفهان

بازارهاي ايران

چهل ستون

مدرسه شاه سلطان حسين

پلها، جوي هاي روان و نغمات

نوروز

ملخ

كبوترخانه هاي اصفهان

جلفا

خريد

درشكه

تلگراف

در پايان ذكر اين مطلب به نظر ضروري مي رسد، كه اين كتاب پيش از اين، از سويِ «بنگاه ترجمه و نشر كتاب» به چاپ رسيده بوده است به سال 1343 و در مجموعه اي تحت عنوان «مجموعه ايران شناسي» شماره 27 ؛ البته با كيفيتي به نسبت بهتر و جلد «گالينگور».

پژمان مهندس پور

---

1-سفرنامه فرد ريچاردز، فرد ريچاردز، مقدمه ي مترجم، صفحه ي 10.

نگاهی به اژدها در اساطیر ایران (معرفی کتاب)

عنوان: اژدها در اساطیر ایران

پژوهش و تحقیق: دکتر منصور رستگار فسایی

ناشر: نشر توس

نوبت چاپ: چاپ اول

سال انتشار: 1379

تعداد صفحات: 384 برگ

در اساطیر ایران، اژدها عنصری مهم است؛ که در بسیاری از اساطیر ایران نقش مهمی دارد. از هفت خوان رستم تا ماجرای ضحاک مار دوش. کتاب «اژدها در اساطیر ایران» نگاهی دارد دقیق و مو شکافانه به این عنصر مهم – اژدها – در اساطیر ایران و مقایسه نقش اژدها در اساطیر ملل دیگر ؛ مانند مردم «چین»، «هند» و اقوام دیگر.

کتاب در فصول گوناگون و فراوان نگاهی دارد به اژدها. در این جا برای آشنایی با بخشی از مطالب کتاب ، توضیح مخصری خواهیم داشت درباره ی بخشی از مطالب کتاب. فصل اول کتاب به بررسی واژه ی اژدها و معنای آن در ادبیات فارسی می پردازد و شکل های مختلف این واژه ذکر می شود. فصل دوم یا «نام های دیگر اژدها در ادب فارسی» ، همان گونه که از اسمش پیداست، نام های دیگری که به این موجود اساطیری – اژدها – در ادبیات فارسی اطلاق شده را بیان می کند. در فصل بعدی با عنوان «اژدها : مار» مقایسه ای دارد بین اژدها و مار. در فصل چهارم و پنجم و ششم ، کتاب نگاهی دارد به شمایل صوری اژدها. در فصل هفتم یا «جایگاه اژدها» ، نویسنده به بررسی مکان اژدها در نوشته های تاریخی و اساطیری می پردازد.

کتاب «اژدها در اساطیر ایران» ، کتابی است ارزشمند و سودمند و به ویژه مناسب خواهد بود برای علاقه مندان به تاریخ و اساطیر و هم چنین سایر دوستداران ادب و تاریخ ایران.

در پایان گفتنی این که فهرست مطالب ، تنوع نوشته های کتاب «اژدها در اساطیر ایران» را به خوبی برای ما آشکار می کند:

پیشگفتار

اژدها

نامهای دیگر اژدها در ادب فارسی

اژدها : مار

شکل و هیئت اژدها

اعضاء و اجزاء اژدها

اندازه اژدها

جایگاه اژدها

زمان، ظهور و عمر اژدها

خوراک اژدها

اوصاف اژدها

چهره های اهریمنی اژدها

موجودات دیگر در چهره اژدها

افسون اژدهایان

اژدهایان دوست

اژدهایان سخنگوی

سلاح نبرد با اژدها

جنگ با اژدها یا اژدها کشی

پاداش پهلوانان اژدها کش

اژدها در روایتهای مذهبی

اژدها در روایتهای عارفانه

اژدها در تشبیهات و استعارات شاعرانه

اعتقادات عامیانه و امثال و حکم درباره مار و اژدها

اندیشه های گوناگون درباره اژدها

چند شعر و خبر امروزی در ارتباط با اژدها

پیوست 1) دیار شهریاران

پیوست 2) اژدها کشتن ملک بهمن صاحبقران پسر فیروز شاه

شرح تصاویر

فهرست منابع

آرش اشایی

نگاهی تازه به تاریخ بابل (معرفی کتاب)

عنوان: تاریخ بابل، از تاسیس سلطنت تا غلبه ایرانیان

نویسنده: لئوناردو . کینگ

ترجمه: دکتر رقیه بهزادی

ناشر: انتشارات علمی و فرهنگی

نوبت و سال انتشار: چاپ دوم، بهار 1386

«بابِل» یکی از کشورهای مهم باستانی بوده است، که در تاریخ کهن ایران هم نقش مهمی داشته است. کتاب «تاریخ بابل» نگاهی دارد به تاریخ این کشور کهن از زمان پیدایش پادشاهی در کشور بابل تا هنگامِ پیروزی هخامنشیان بر این کشور باستانی؛ و از این بابت می تواند در شناخت زمینه های شکست حکومت بابل و پیروزی «کورش هخامنشی» ما را یاری نماید.

کتاب در ده فصل، به بررسی بخش های گوناگون تاریخ «بابل» پرداخته و ما را با جنبه های مختلفی از تاریخ این کشور کهن آشنا می سازد. و البته در باره ی پادشاهانی که پیش تر نامی از آن ها شنیده ایم ، یا اطلاعات اندکی از آن ها داریم؛ آگاهی های بیشتری به ما می دهد. از محاسن کتاب می توان به تصاویر لوح ها، شکل ها، نقشه ها و طرح ها اشاره کرد. تصاویری که برای فهم مطالب کتاب بسیار کمک کننده هستند؛ افزون بر این در بخش «ضمائم» در انتهای کتاب، چند جدول با موضوع سلسله های پادشاهی در بابل آمده است. ترجمه ی خوب کتاب نیز توسط مترجمی نام آشنا (که پیش تر از این پژوهش های تاریخی و ترجمه های وی از زبان پهلوی را دیده‌ ایم) نیز از جمله محاسن این کتاب – تاریخ بابل – است.

کتاب «تاریخ بابل»، کتابی مناسب است برای دوستداران تاریخ، به ویژه علاقه مندان به تاریخ باستان ایران و بین النهرین. عناوین مطالب کتابِ «تاریخ بابل » از این قرار است:

فهرست لوح ها

فهرست شکل ها

فهرست نقشه ها و طرح ها

پیشگفتار مولف

فصل اول مقدمه: مقام بابل در تاریخ باستان

فصل دوم شهر بابل و بقایای آن: بحثی درباره کاوشهای اخیر

فصل سوم سلسله های بابل: طرح ترتیب تاریخی با توجه به کاوشهای اخیر

فصل چهارم سامی های غربی و نخستین سلسله بابل

فصل پنجم عصر حموربی و تاثیر آن بر ادوار بعدی

فصل ششم پایان سلسله اول بابل و پادشاهان کشور – دریا

فصل هفتم سلسله کاسی ها و روابط آن با مصر و امپراتور هیتی

فصل هشتم سلسله های متاخر و تسلط آشور

فصل نهم دولت نو – بابلی و غلبه ایرانیان

فصل دهم یونان، فلسطین و بابل: ارزیابی تاثیرات فرهنگی

یادداشتهای فصل اول

یادداشتهای فصل دوم

یادداشتهای فصل سوم

یادداشتهای فصل چهارم

یادداشتهای فصل پنجم

یادداشتهای فصل ششم

یادداشتهای فصل هفتم

یادداشتهای فصل هشتم

یادداشتهای فصل نهم

یادداشتهای فصل دهم

ضمائم

آرش اشایی

کند و کاو در معماری ما (معرفی کتاب)

عنوان کتاب: آشنایی با معماری اسلامی ایران «ساختمان های درون شهری و برون شهری»

تالیف: استاد محمدکریم پیرنیا

تدوین: غلامحسین معماریان

ناشر: سروش دانش

نوبت چاپ : چاپ چهاردهم ، 1388

تعداد صفحات: 391 برگ

این کتاب برای دانشجویان رشته ی معماری کتابی است، بسیار آشنا. آن را در طول تحصیل حتماً خوانده اند، بسیار خواندنی ، قابل فهم و اطلاع رسان است. و اما جریان کتاب: در صفحه نخست کتاب بلافاصله بعد از صفحه ای که فهرست «فیپا» و دیگر مشخصات کتاب را می بینیم، در بالای صفحه این مطلب از آقای معماریان در جهت سندیت کتاب آمده است:

«استاد محترم جناب آقای مهندس پیر نیا

با عرض سلام

با تشکر از این که افتخار تدوین کتاب آشنایی با معماری اسلامی ایران، «ساختمان های درون شهری و برون شهری» را به اینجانب عنایت فرمودید و با توجه به اینکه اجازه چاپ این کتاب از طرف ناشر گرفته شده است خواهشمند است نظرتان را در مورد تدوین و چاپ آن توسط اینجانب اعلام فرمایید. با تشکر غلامحسین معماریان. 28/11/70»

سپس بعد از این تقاضا با دست خطی که زیاد خوانا نیست «استاد پیر نیا» از این که لرزش دست دارند و این که سپاسگزارند که آقای «معماریان» زحمت تدوین کتاب را کشیده اند، چیزهایی نوشته اند، حاکی از راضی بودنِ از کاری که انجام شده است. سپس در صفحه ی بعد جناب آقای «معماریان» نکاتی را فهرست وار، یادآوری کرده اند که آن هم حاکی از چگونگی تدوین کتاب است.

و اما خود کتاب:

کتاب بعد از یک مقدمه ی نسبتاً مفصل، با بخش بندی موضوعی، به سراغ سازه های گوناگون معماری اسلامی ایران می رود و در جهت شناسایی هر کلام بدون طفره را به اصل برده در جهت توضیح هر کدام اطلاعات ارزشمندی به دست می دهد. سازه هایی هم چون: مسجد، مدرسه، بازار، خانه، حمام، آب انبار، و غیره. سپس با رسیدن به پیوست ها بحث مهم و جالبِ «مردم واری در معماری ایرانی» پیش کشیده می شود و پس از بررسی این مهم ما با چهار پیوست رو در رو می شویم، با این اسامی که در فهرست آمده است:

پادیاو، بادگیر و خیشخان، در و پنجره در معماری ایران، شرایط اقلیمی کویر و مسایل مربوط به بناهای خشتی

در پایان نیز یک واژه نامه است که بسیار جالب توجه است و در پی آن فهرست منابع است، که با داشتن ستاره در کنار آن ها، آقای «معماریان»، این کتاب ها را از اسامی نوشته های استاد، «محمد کریم پیرنیا» ، که آن نیز در همین فهرست آمده است؛ جدا نموده اند. خداوند به ایشان – غلامحسین معماریان – عزت روز افزون و روح استاد «محمد کریم پیرنیا» را قرین رحمت و شادی بفرمایند، که بسیار برای معماری ایرانی زحمت کشید.

پژمان مهندس پور

مجموعه ای از اشعار رویایی (معرفی کتاب)

عنوان: یدالله رویایی مجموعه اشعار
شاعر: یدالله رویایی
ناشر: موسسه انتشارات نگاه
سال نشر: تهران، 1387
نوبت چاپ: چاپ اول

تعداد صفحات: 704 برگ

در این مجموعه؛ مجموعه شعرهای «رویایی» با این عناوین بخش بندی شده اند: دفتر اول. خسته ، دفتر دوم. بر جاده های تهی ، دفتر سوم. دفتر اشعار قدیم، اِتُودها، دوبیتی ها، از میان آوازها و ترانه ها، از دوستت دارم، شعرهای دریایی، دلتنگی ها، لبریخته ها، بعد از پایان گرفتن اشعار، یک سالشمار داریم از زندگی شاعر و در پایان، یک نمایه ی الفبایی از سطر اول شعرها که در پیدا کردن هر شعر چیز موثری است. به هر روی در آمدن یک مجموعه ی کامل از اشعار شاعر چیز جالبی است و برای علاقمندان «رویایی» و شعر نو داشتن این کتاب بد نیست.

پژمان مهندس پور

نگاهی به زبان و فرهنگ اعراب (معرفی کتاب)

عنوان کتاب: تاریخ زبان و فرهنگ عربی

نویسنده: آذرتاش آذرنوش

ناشر: تهران؛ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)

نوبت چاپ: چاپ ششم

تاریخ انتشار: پاییز 1385

تیراژ : 4000 نسخه

اعراب از اقوام و ملیت های مهم در خاورمیانه هستند؛ و از گذشته های دور همواره با ایران در ارتباط بوده و هستند. این ارتباط همیشه، رابطه ای دوستانه نبوده است؛ گاهی آتش جنگ میان ایران و کشورهای عرب زبان شعله ور شده ، و زمانی تبادل فرهنگی در پیشرفت هر دو موثر بوده ، روزگاری هم تجارت و بازرگانی پل پیوند دهنده ی ایران و کشورهای عرب زبان را ساخته است.

کتاب «تاریخ زبان و فرهنگ عربی»، دریچه ای است برای شناخت بهتر هم وطنان عرب زبان مان و همسایگانِ جنوبی کشورمان. کتاب پس از پیشگفتار در 2 بخش اصلی و 7 فصل به بررسی تاریخ زبان و فرهنگ مردمان عرب زبان می پردازد. بخش اول کتاب با عنوان «عصر پیش از اسلام» به معرفی اقوام سامی پیش از ظهور اسلام پرداخته، اقوام گوناگون عرب زبان در شبه جزیره ی عربستان را معرفی می کند؛ که در همین مبحث به روابط ایران و یمن نیز پرداخته است. پس از آن ، کتاب ما را با خط های گوناگون زبان های سامی آشنا می کند، و گونه های مختلف زبان عربی را بر می شمارد. در ادامه ، نویسنده درباره ی اعراب جاهلی و نقش شعر و ادبیات در میان آن ها می نویسد.

بخش دوم کتاب با عنوان «عصر اسلام» ، توضیحاتی دارد درباره ی شعر، ادبیات، فلسفه ، تاریخ، جغرافیا و شاخه های دیگر علوم انسانی در روزگار پس از اسلام ؛ و از شاخه های گوناگون علوم انسانی و تطور و تحول آن ها در زمان حکمرانی بنی امیه و بنی عباس سخن می گوید. و در آخرین فصل این کتاب، با وضعیت شاخه های مختلف علوم انسانی در روزگار مغول و زمان حکمرانی عثمانی ها آشنا می شویم.

کتاب «تاریخ زبان و فرهنگ عربی» ، کتابی مفید و سودمند است برای دوستداران تاریخ، زبان و ادب عرب ، و دیگر علاقه مندان به کتاب های علوم انسانی.

عناوین مطالب اصلی کتاب، به ترتیب از این قرار است:

پیشگفتار

بخش اول: عصر پیش از اسلام

فصل اول: تاریخچه کشورهای کهن در عربستان

فصل دوم: خطها و زبانهای سامی

فصل سوم: اعراب جاهلی و فرهنگ ایشان

بخش دوم: عصر اسلام

فصل چهارم: نخستین سده اسلامی

فصل پنجم: عصر اول عباسی

فصل ششم: عصر دوم عباسی

فصل هفتم: عصر مغول و عثمانی (عصر رکود و انحطاط)

منابع و مآخذ

منابعی برای مطالعه بیشتر

آرش اشایی

نگاهی کوتاه به اندیشه های فلسفی ابن عربی (معرفی کتاب)

عنوان : ترجمه حقیقه الحقایق

نویسنده: شیخ اکبر محیی الدین (ابن عربی)

ترجمه: شاه داعی شیرازی

مصحح : نجیب مایل هروی

ناشر: تهران ؛ انتشارات مولی

نوبت چاپ و سال انتشار: چاپ دوم ؛ 1385

تعداد صفحات : 24 صفحه

تیراژ: 2000 نسخه

«ابن عربی» معمولاً با نام دو کتابِ مشهورش «فصوص الحکم» و «فتوحات مکیه» شناخته می شود؛ که این دو اثر بارها به زبان های مختلف ترجمه و شرح شده اند. اما «ابن عربی» کتاب ها و رساله های دیگری نیز دارد که دیدگاه های فلسفی و عرفانی وی را به خوبی مشخص می کند؛ یکی از این نوشته ها، رساله ی «حقیقه الحقایق» است. رساله ی «حقیقه الحقایق» هر چند متنی کوتاه است اما مباحث مهم فلسفی را در بر گرفته است ؛ مطالبی مانند : عالم صغیر و عالم کبیر، انسان کامل، صفات کامله در انسان. همین مطالب اصلی فلسفی است که بر اهمیت این کتاب می افزاید.

کتاب «حقیقه الحقایق» ، می تواند برای دوستداران فلسفه و عرفان مفید و جالب باشد.

عناوین مطالب کتاب «حقیقه الحقایق» به ترتیب عبارتند از:

پیشگفتار مصحح

حقیقه الحقائق

دیباچه مترجم : ترجمه رساله شیخ

فصل – در حقیقه الحقائق (عالم صغیر و عالم کبیر

فصل – درمعرفت

فصل – ظهور حق در مظاهر اسماء

فصل – در معانی غریبه

فصل – انسان کامل آئینه حق است

فصل – در اتصاف انسان به صفات کامله

آرش اشایی

نگاهی به عرفان یهودی یا آیین قبالا (کتاب - نقد و بررسی)

عرفان و فلسفه که پیوندی ناگسستنی دارند، در میان همه ی ملل دنیا دیده می شود؛ به همین سبب عرفان و فلسفه شاخه هایی گوناگون دارند: عرفان و فلسفه ی ایرانی ، فلسفه و عرفان یونان باستان، عرفان و فلسفه ی سرخ پوستی، عرفان و فلسفه ی چین باستان و ...

کتابِ «آیین قبالا (عرفان و فلسفه ی یهود) » ، نگاهی دارد به فلسفه و عرفان یهودیان. کتاب، در بردارنده ی یک مقدمه با نام «گزارش پژوهش» و یک پیشگفتار و 3 مقاله درباره ی آیین قبالا است، که هر مقاله را یک نویسنده ، نوشته است و «شیوا کاویانی» که نویسنده ی یک مقاله از این سه مقاله است (مطالبی از «شیوا کاویانی» که در این کتاب آمده، عبارتند از: «پیشگفتار» و «مطالعه یی تطبیقی در عرفان یهود و قبالا») آن ها را گردآوری و ترجمه کرده است.

کتاب با مقدمه ای با عنوان «گزارش پژوهش» آغاز می شود؛ در این مقدمه ی کوتاه ، نویسنده توضیحاتی دارد درباره ی عرفان و انواع گوناگون اندیشه های عرفانی، و دلایل انتخاب این موضوع برای نگارش و گردآوری کتاب. پس از این مقدمه ی کوتاه، مقاله ی اول کتاب یا «پیشگفتار» (که خانم «شیوا کاویانی» آن را نوشته است) در این کتاب دیده می شود. پیشگفتار دارای سه بخش است، بخش اول با نام «آیین قبالا: دیدگاه نظری و کارکردی» ، خواننده را با اصول و دیدگاه های آیین قبالا آشنا می کند ، خانم «شیوا کاویانی » در پیشگفتار درباره ی «آیین قبالا» چنین می نویسد: « قبالا، پدیده ای یگانه است و نبایستی آن را همسان با مفهوم «عرفان» در تاریخ دین انگاشت. در واقع، قبالا عرفان است؛ اما همزمان، در برگیرنده ی دو مفهوم و معنایِ «رازوری = نگرش اشراقی» [Mysticism ; Esoterism] و «یزدان شناسی» [Theosophy] است.»^[1]

بخش دوم پیشگفتار کتاب - «آیین قبالا در گستره تاریخ» - تاریخچه ای کوتاه است از سیر تحول آیین قبالا و تاثیراتی که اندیشه های فلسفی و عرفانی ایرانی، یونانی و غیره بر «آیین قبالا» داشته اند. و در بخش سوم از پیشگفتار با عنوان «اصطلاح شناسی و تعبیرهایی چند از قبالا» با برخی از اصطلاحات متداول در آیین قبالا آشنا می شویم؛ همچنین خواهیم دید که از چه زمانی این واژه – واژه ی قبالا- از چه زمانی متداول شده و به مفهوم امروزین آن در متون و نوشته ها به کار رفت.

نوشتار نخست کتاب ، با نام «مطالعه یی تطبیقی در عرفان یهود و قبالا» در چند زیر بخش به توضیحاتی درباره ی عرفان یهود و آیین قبالا می پردازد. در بخش فرعی «شکوفایی عرفان یهود» نویسنده نگاهی دارد به عرفان یهودی و آیین قبالا؛ و در ادامه ی همین بخش فرعی دو جریان مهم در آیین قبالا معرفی می شود: « دو جریان متاخر و مهم در عرفان یهود تداوم داشته است. نخستین آن، اندیشه یا حکمت قبالایی اسحاق لوریا (1534 – 1572) است که بر اساس تبیین کیهان شناختی وی از شر، آفرینش با کنشِ خود کاستن یزدانی، آغاز یافت و سبب فیضان نور زاینده شد .»[2] و جریان دوم، به نام «جنبش حسیدیم» در قرن هجدهم در جنوب لهستان و اکراین به وجود آمد؛ که باورهای این جنبش مبنی بر اندیشه ی یگانگی و همگونی با خدا ، مخالفت هایی را با این جریان – جنبش حسیدیم – در بین منتقدان آن برانگیخت؛ اما از سوی دیگر «جنبش حسیدیم جنبشی مردمی شد که کشش دوسویه را در خود داشت. از یک سو، فروتن ترین فرد می توانست عارفانه زندگی کند. ... از سوی دیگر، جنبش حسیدیم یک نخبه ی دینی پرورد. هر جامعه یی به وسیله ی یک صدیق Tsaddiq یا خاخام Rehe اداره می شد. صدیقیم بیانگر بُعد درونیِ جنبش حسیدیم بود، بعدی که فرد به میانجی آن، نوعی عرفان متعالی را تجربه می کرد.»[3]

در زیر بخش دوم با عنوان «اصطلاح شناسی» با واژه شناسی و مفهوم «قبالا » آشنا می شویم و همچنین از اهداف «قبالا» با خبر می شویم. در بخش فرعی سوم یا «بررسی تاریخی» نگارنده ی کتاب ، تاریخچه ای از آیین قبالا نوشته است و همچنین در همین بخش فرعی با کتاب های مهمِ آیین قبالا و نویسندگان آن ها آشنا می شویم. زیر بخش چهارم - «قبالای مسیحی» - مطلبی است پیرامون آیین قبالا در دین مسیحیت و تاثیر گذاری آیین قبالای یهودی بر آیین قبالای مسیحی. در بخش فرعی پنجم با نام «بررسی پدیدار شناختی» مهم ترین آموزه های حکمت عرفانی در آیین قبالا را خواهیم شناخت و خواهیم دید که این آموزه های عرفانی چه پیوندهایی با آموزه های سایر شاخه های عرفان در مشرق زمین دارد.

نوشتار دوم کتاب یا «گرایش های فکری عرفان یهود» ، مقاله ای است از «گرشوم گ. شولم» که در واقع ترجمه ی یک فصل از یکی از کتاب های آقای «شولم» می باشد.[4] در ابتدای این نوشتار در سه صفحه در مطلبی به نام «درباره ی نویسنده» با زندگی و آثار «شولم» آشنا می شویم. پس از آن بخش فرعیِ «ویژگی های کلی عرفان یهود» آمده است که در این بخش ، اطلاعات و مطالبی درباره ی عرفان یهودی و آیین قبالا آمده است.

نوشتار سوم با عنوان «راهیابی به آیین سیر و سلوک {الهدایه الی الفرائض القلوب} اثر ابن باقودا» با یک مقدمه ی کوتاه به نام «درباره ی نویسنده» آغاز می شود که ما را با زندگی «ابن باقودا» شاعر و فیلسوف یهودی آشنا می کند. پس از این مطلب کوتاه درباره ی «ابن باقودا» چکیده و برگردانی از دو باب از کتاب «الهدایه الی الفرائض القلوب» نوشته ی «ابن باقودا» آمده است تا خواننده آشنایی کوتاه با این کتاب مهم در آیین قبالا پیدا کند؛ «چکیده و برگردان باب نهم – زهد» که به بررسی اندیشه های زاهدانه بر بنیاد «آیین قبالا» می پردازد و انواع زهد در دین یهود را بررسی می کند. بخش فرعی دیگر از نوشتار سوم با عنوان «چکیده و برگردان باب دهم – محبت به خداوند» مطالبی دارد درباره ی عشق ورزیدن به خدا و اهمیت این علاقه مندی و عشق به خدا؛ و البته از دیدگاه آیین قبالا.

کتاب پس از این سه مقاله یا نوشتار، دو فرهنگ لغات و اصطلاحات فلسفی و عرفانی دارد با نام های «واژه نامه ی فارسی به انگلیسی» و «واژه نامه ی انگلیسی به فارسی» که برای خواننده می تواند در هنگام مطالعه ی کتاب ، کمک کننده باشد.

آرش اشایی

شناسنامه ی کتاب:

عنوان کتاب : آیین قبالا (عرفان و فلسفه ی یهود)

برگردان و پژوهش : شیوا کاویانی

ناشر : تهران ، انتشارات فراروان

نوبت چاپ : چاپ دوم

سال انتشار : 1384

شمارگان : 2000 نسخه

تعداد صفحات : 144 برگ

---

1- آیین قبالا (عرفان و فلسفه ی یهود) ؛ برگردان و پژوهش: شیوا کاویانی ؛ پیشگفتار (شیوا کاویانی) ؛ صفحه ی 15.

2- آیین قبالا (عرفان و فلسفه ی یهود)؛ برگردان و پژوهش: شیوا کاویانی ؛ نوشتار نخست: مطالعه یی تطبیقی در عرفان یهود و قبالا (شیوا کاویانی) ؛ صفحه ی 24.

3- آیین قبالا (عرفان و فلسفه ی یهود)؛ برگردان و پژوهش: شیوا کاویانی ؛ نوشتار نخست: مطالعه یی تطبیقی در عرفان یهود و قبالا (شیوا کاویانی) ؛ صفحه ی 25.

4- نوشتار دوم کتاب «آیین قبالا» ترجمه ای است از فصلی از کتابِ

Major Trends in Jewish Mysticism

گرمابه، نگاهی به کتاب ها و مقالات (معرفی کتاب)

عنوان کتاب : کتاب شناسی حمام

نویسنده: نادر کریمیان سردشتی

ناشر: معاونت پژوهشی پژوهشکده مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی

نوبت چاپ: چاپ اول / 1382 خ

شمارگان: 1000 نسخه

حمام بخش مهمی در ساختار معماری کهن ایران بوده است. و البته امروزه با وجود حمام های خانگی ، از اهمیت گرمابه های عمومی کاسته شده است. در روزگار کهن، حمام ها مکان های بسیار مهمی بودند که به جز نقش اساسی شان در تمیزی و پاکیزگی افراد ، نقش مهمی در سلامت جامعه نیز داشت. معماری حمام ها نیز با توجه به شرایط جغرافیایی ایران ، به ویژه کمبود آب – بسیار جالب توجه بود و هست.

کتابِ «کتاب شناسی حمام» پس از «سرآغاز» و «دیباچه مولف» در ده بخش به معرفی کتاب ها، مقالات و پژوهش های نوشته شده درباره ی حمام می پردازد. و در قسمت پیوست ها، کتاب در 4 فصل مطالب جالبی درباره ی حمام ها دارد. تنوع موضوعات در بخش های مختلف کتاب، پژوهشگر را در انتخاب کتاب مناسب، یا مقالات مرتبط بسیار یاری رسان است. در پیوست ها نیز مطالبی آمده که دانستن آن ها بسیار سودمند است : «اصطلاحات و واژگان حمام شناسی» ، « رساله حمام در حفظ الصحه ناصری» ، «فهرست حمام های ایران بر اساس قدمت و دوره تاریخی» و «حمام های ثبتی در فهرست آثار ملی ایران»

آن چه در این کتاب خواهید دید، به ترتیب از این قرار است:

سرآغاز / به قلم محمد میرشکرایی

دیباچه مولف

بخش اول : کلیات حمام شناسی

بخش دوم: پیشینه تاریخی حمام و اسناد و مدارک تاریخی – باستانشناسی

بخش سوم : حمام در سرزمینهای ایرانی

بخش چهارم: حمام در سرزمینهای دیگر

بخش پنجم: مردم شناسی

بخش ششم: معماری و بافت مسکونی

بخش هفتم: ادبیات و هنری

بخش هشتم: پزشکی و بهداشت محیط

بخش نهم : حمام در آیینه سفرنامه ها

بخش دهم : نسخه های خطی

پیوست ها:

فصل اول: اصطلاحات و واژگان حمام شناسی

فصل دوم: رساله حمام در حفظ الصحه ناصری

فصل سوم: فهرست حمام های ایران بر اساس قدمت و دوره تاریخی

فصل چهارم : حمام های ثبتی در فهرست آثار ملی ایران

کتابنامه

کتابِ «کتاب شناسی حمام» می تواند کتاب مناسبی باشد برای پژوهشگرانِ تاریخ، معماری، باستان شناسی .

آرش اشایی

سنگ های تاریخی، آسیب ها و چگونگی مرمت (معرفی کتاب)

عنوان : آسیب شناسی و حفاظت از سنگ های تاریخی

نویسنده : مریم شیروانی

ناشر: شیراز ؛ انتشارات تخت جمشید

نوبت چاپ : چاپ اول

سال انتشار : 1387

تعداد صفحات: 148 صفحه

شمارگان: 3000 نسخه

بسیاری از بناهای تاریخی و کتیبه های به کار رفته در ساختمان های کهن از سنگ ساخته شده اند. شناخت سنگ ها، آسیب هایی که سنگ ها در معرض آن ها هستند و روش های مرمت سنگ همگی موضوعاتی است که می تواند ما را در نگهداری و حفظ بهتر این بناها و کتیبه ها یاری برساند.

کتاب « آسیب شناسی و حفاظت از سنگ های تاریخی» پس از «مقدمه مولف» در پنج فصل به بررسی سنگ و نقش آن در بناهای تاریخی می پردازد. فصل اول کتاب با عنوان «سنگ شناسی» ، نگاهی کوتاه دارد به انواع سنگ ها، و توضیح هر گونه از سنگ . فصل دوم - «آسیب شناسی» - درباره ی انواع آسیب هایی که ممکن است در کمین سنگ ها باشند می پردازد؛ آسیب هایی مانند : عوامل جوی ، عوامل شیمیایی، عوامل بیولوژیکی و ... که البته هر کدام از این آسیب ها در بر دارنده ی موارد بسیار ریزتری هستند که تک تک توضیح داده شده اند. در فصل سوم با نام «آنالیزهای دستگاهی و آزمایشگاهی» نگارنده نگاهی دارد به انواع آزمایش هایی که بر روی سنگ ها انجام می شود، آزمایش هایی که هم قدمت سنگ ها را می تواند تعیین کند و هم می تواند راهی بیابد برای خطراتی که در کمین سنگ هستند. فصل چهارم یا «حفاظت و مرمت» توضیحاتی دارد درباره ی نگهداری و بازسازی سنگ هایی که به عللی دچار مشکل شده اند. در فصل پنجم با عنوان «معرفی بناهای سنگی» با برخی از بناهای سنگی ایران آشنا می شویم؛ بناهایی که در این کتاب معرفی شده اند ، عبارتند از : «پاسارگاد، معبد آناهیتا کنگاور، تخت سلیمان، تخت جمشید، بیستون و طاق بستان» و پس از این ، واژه نامه ی انگلیسی – فارسی را خواهیم دید که شامل لغاتی است که با موضوع این کتاب در ارتباط اند.

کتاب « آسیب شناسی و حفاظت از سنگ های تاریخی» کتابی است مناسب برای دوستداران تاریخ، معماری ، باستان شناسی و به ویژه علاقه مندان به مرمت آثار باستانی.

عناوین فصول اصلی کتاب به ترتیب از این قرار است:

مقدمه مولف

فصل اول – سنگ شناسی

فصل دوم – آسیب شناسی

فصل سوم – آنالیزهای دستگاهی و آزمایشگاهی

فصل چهارم – حفاظت و مرمت

فصل پنجم – معرفی بناهای سنگی

واژه نامه

آرش اشایی

کتیبه های مسجد جامع گلپایگان به روایت عبدالله قوچانی (معرفی کتاب)

عنوان: بررسی کتیبه های مسجد جامع گلپایگان

نویسنده: عبدالله قوچانی

تعداد صفحات : 68 صفحه

ناشر: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه) ، پژوهشکده زبان و گویش

نوبت چاپ : چاپ اول ؛ 1382

«مسجد جامع گلپایگان» یکی از بناهای مهم عصر سلجوقی است که دارای کتیبه ها و سنگ نوشته های گوناگونی می باشد. کتیبه هایی با موضوعات متنوع که از دوره های مختلف به یادگار مانده اند. در هر فصل از کتاب ، ضمن توصیف کامل آن بخش از بنا ، کتیبه های آن قسمت از ساختمان نقل شده و شیوه ی نگارش کتیبه نیز بررسی شده است: 1- کتیبه از کدام قسمت بنا آغاز و در کجای ساختمان پایان یافته است؟ 2- خط به کار رفته در نگارش کتیبه چه خطی است؟

کتاب پس از مقدمه در 8 فصل به بررسی کتیبه های موجود در مسجد جامع گلپایگان پرداخته است. افزون بر این حدود یک سوم از کتاب را تصاویر سیاه و سفید مربوط به کتیبه های این بنای کهن تاریخی – مسجد جامع گلپایگان – در بر گرفته است.

کتاب «بررسی کتیبه های مسجد جامع گلپایگان» برای دوستداران معماری، تاریخ، خوشنویسی و باستان شناسی می تواند مفید باشد.

فهرست فصول کتاب به ترتیب از این قرار است:

مقدمه

مسجد جامع گلپایگان

محراب مسجد

کتیبه های محراب کوچک

کتیبه های دیوار بالای محراب کوچک و ...

کتیبه ساقه گنبد

کتیبه های دیگر مسجد

کتیبه منار گلپایگان

کتیبه قاجاری مسجد جامع

آرش اشایی

آشنایی با جانوران خسارت زا در بناهای تاریخی (معرفی کتاب)

عنوان: عوامل بیولوژیک خسارت زا به بناهای تاریخی

نویسنده: رحیم غیورفر

با همکاری: سپیده پورمحمدی، لیلی حسن آبادی، مرضیه صفار محمدآبادی

ناشر: همپا – پایگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر تاریخی یزد (بخش مردم شناسی)

نوبت چاپ: چاپ اول: 1387

شمارگان: 2000 نسخه

تعداد صفحات: 356 صفحه

بناهای تاریخی همواره در معرض آسیب های گوناگونی هستند؛ آسیب هایی مانند: عوامل طبیعی مانند سیل، زلزله و ... ، عوامل غیر طبیعی مانند جنگ، و آسیب های ناشی از جانوران موذی.

کتاب «عوامل بیولوژیک خسارت زا به بناهای تاریخی» نگاهی دارد به خسارت هایی که حشرات ، جوندگان و پرندگان بر بناهای باستانی وارد می آورند. در بخش های مختلف کتاب، با انواع گوناگون جانورانی که به سازه های تاریخی خسارت می زنند آشنا می شویم؛ و هم چنین آسیب هایی که هر کدام از این حیوانات به ساختمان های کهن می زنند را می شناسیم، و راه های مبارزه با هر کدام از این موجودات را فرا خواهیم گرفت. علاوه بر این با تعمیرات ناشی از خسارت های هر کدام از این جانوران آشنا خواهیم شد.

کتاب پس از «پیشگفتار» و «مقدمه» در 6 فصل تدوین شده ، که در 4 فصل به بررسی خسارات ناشی از این حیوانات پرداخته است؛ در دو فصل بعدی از آسیب هایی که این جانوران به بناهای تاریخی استان یزد زده اند بیشتر خواهیم دانست.

کتاب تصاویر گوناگونی از بناهای باستانی یزد و برخی از خسارت های وارد شده به آن ها دارد، و البته برخی از این تصاویر سیاه و سفید هستند و پاره ای دیگر رنگی. افزون بر این کتاب پلان های معماری گوناگونی نیز از برخی از آثار باستانی استان یزد دارد.

کتاب «عوامل بیولوژیک خسارت زا به بناهای تاریخی»، می تواند مورد استفاده و توجه علاقه مندان به معماری، باستان شناسی و به ویژه دوستداران مرمت آثار باستانی قرار گیرد.

عناوین فصول اصلی کتاب به ترتیب عبارتست از:

پیشگفتار

مقدمه

فصل اول: حشرات خسارت زا به ساختمان ها به استثنای موریانه ها

فصل دوم: جوندگان

فصل سوم: پرندگان

فصل چهارم: موریانه ها

فصل پنجم: خسارت موریانه ها و سایر عوامل خسارت زا به بناهای تاریخی

فصل ششم: مدیریت موریانه های بقعه ی سید شمس الدین

روش کار

نتایج و بحث

منابع فارسی

منابع لاتین

آرش اشایی

او همیشه خوب می نویسد (معرفی کتاب)

عنوان: همیشه شوهر

نویسنده: فئودور داستایوسکی

مترجم: دکتر علی اصغر خبره زاده

ناشر: موسسه انتشارات نگاه

تعداد صفحات: 262 صفحه

سال نشر: چاپ پنجم، 1386

بی شک خواندن رمانی از «داستایوسکی» لذت بخش است، به ویژه با ترجمه ای خوب، از مترجمی همچون «دکتر علی اصغر خبره زاده». البته این رمان در ایران از آثار کمتر شناخته شده ی «داستایوسکی» است. به دیگر سخن در مقابل آثاری همچون «برادران کارامازوف» و «قمار باز» و یا «جنایت و مکافات» این اثر در ایران از شهرت کمتری برخوردار است. گرچه پیش از این همان طور که در فهرست «فیپا»ی کتاب نیز آمده است؛ «این کتاب در سال های مختلف توسط ناشرین مختلف منتشر گردیده است.» اما شهرتش به اندازه ی دیگر آثار مشهور «داستایوسکی» نیست. اما با این همه «داستایوسکی» در این اثر هم مثل همه ی آثار پیشین اش، روی چیزهایی انگشت گذاشته و به واکاوی آن ها پرداخته است؛ که هم عمیق اند و هم برای گفتن نو. مترجم نیز در مقدمه ی کوتاهی که بر ترجمه ی این رمان نگاشته بر همین نکته این گونه انگشت می گذارد : «پیچیدگی روابط بین آدمیان، «داستایوسکی» را به شوق و شور می آورد و او پیش بینی می کرده است که قرن بیستم انسان را در برابر مشکلات اصیل و اساسی قرار می دهد که شاید حتی به قیمت زندگی اش لازم باشد به آن ها جواب بدهد، این است آن چه که این اثر را این قدر به ما نزدیک می سازد. «داستایوسکی» برای ما می نوشت نه برای پدر بزرگ های ما؛ برای «مایکوف ها» و «تولستوی ها». او برای عصر اولین چراغ های برق و دوره ی مشکلات دنیایی و تظاهرات عالمگیر آن می نوشت.» و چقدر هم غنی و عمیق نوشته است. به هر روی اگر خواهان ترجمه ای مناسب هستید؛ از یک اثر بزرگ از نویسنده ای توانا، این ترجمه قابل اعتماد است.

پژمان مهندس پور

نگاهی نو به بیشاپور از دید گیرشمن (معرفی کتاب)

عنوان کتاب : بیشاپور (2 جلد)

عنوان فرعی جلد دوم : موزاییک های ساسانی

نویسنده : رومن گیرشمن

ترجمه : اصغر کریمی

نوبت چاپ و سال انتشار جلد اول : چاپ اول ؛ 1379

نوبت چاپ و سال انتشار جلد دوم : چاپ اول ؛ 1378

ناشر: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه)

شمارگان جلد اول : 3000 نسخه

شمارگان جلد دوم : 2000 نسخه

«رومن گیرشمن» در ایران بیشتر با کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» شناخته می شود؛ کتاب های دیگر وی از شهرت کمتری برخوردارند، یا به کلی ناشناخته مانده اند. یکی از این کتاب ها، کتاب «بیشاپور» است. در واقع این کتاب، گزارش حفاری های باستان شناسانه در منطقه ی «بیشاپور» است؛ كه «گيرشمن» نيز از اعضاي اين گروه كاوشگر بوده.

پيشگفتار جلد اول کتاب را «محمد مهریار» معمار و باستان شناس سرشناس نوشته است. پس از اين پيشگفتار، «پیش درآمد» و مقدمه ی نویسنده – رومن گیرشمن - آمده است؛ که نويسنده در «مقدمه» گزارش کوتاهی دارد از شروع حفاری ها و روند کار و حوادثی که در این میانه رخ داده است. ودر پی آن کتاب در 8 فصل ادامه می یابد. فصولی که با کمک تاریخ و باستان شناسی خواننده را با شهر تاریخی بیشاپور بیشتر آشنا می کند. برای نمونه هنگامی که نویسنده از سنگ نوشته یا سنگ نگاره ای یاد می کند، ابتدا توصیف کاملی از جزییات آن سنگ نوشته يا سنگ نگاره ارائه داده و سپس به ترجمه و تفسیر سنگ نوشته یا سنگ نگاره ها می پردازد.

جلد اول کتاب تصاویر گوناگونی از سنگ نوشته ها و یافته های باستان شناسی در بیشاپور و دارابگرد دارد؛ که البته این تصاویر سیاه و سفید هستند.

عناوین فصول جلد اول کتاب «بیشاپور» به ترتیب از این قرارند :

پیش گفتار

پیش درآمد

مقدمه

فصل 1 : منابع تاریخی

فصل دوم : شهر سازی

فصل سوم : کهندژ (آکروپل)

فصل چهارم: نقش برجسته های بیشاپور

فصل پنجم: نقش برجسته درابگرد

فصل ششم : دو جنگ اول شاپور اول علیه روم

فصل هفتم: جنگ سوم شاپور اول علیه روم

فصل هشتم: هنر صخره ای در زمان شاپور اول

نتیجه

و اما جلد دوم

جلد دوم کتاب با عنوان فرعی «موزاییک های ساسانی» به بررسی تزیینات به کار رفته در بناهای بیشاپور می پردازد: موزاییک های به کار رفته در بناها و گچبری های سازه های باستانی. ساخت طرح های موزاییکی با موضوعات گوناگون، مانند پوشاک، جواهرات، وسایل موسیقی، چوگان ، فرشته بالدار، رقصندگان ، پرندگان و ... .

«محمد حسن محبعلي» مقدمه‌ي جلد دوم را با عنوان «درآمدی بر ترجمه کتاب» نگاشته ، كه به دنبال اين مقدمه، «مقدمه مولف» آمده است. پس از اين مقدمه، کتاب در پنج فصل به شناسایی تزیینات موزاییک های ساسانی و گچبری هاي به کار رفته در بناها پرداخته است. کتاب تصاویر گوناگونی از موزاییک های به کار رفته در بناها را دارد ؛ كه بيشتر اين عكس‌ها سیاه و سفید هستند و تنها سه عکس رنگی از موزاييك ها در اين كتاب ديده مي‌شود. علاوه بر اين، در این کتاب نقشه ی شهر «بیشاپور» و پلان هایی از محوطه های باستانی آمده که در آن ها موزاییک های ساسانی به کار رفته دیده می شود، و البته نقشه ی شهر «بیشاپور» را فردی به نام «هاردی» ترسیم کرده است. تصاویر، نقشه، و پلان هایی که برای فهم بهتر مطالب کتاب بسیار کمک کننده است.

عناوین مطالب جلد دوم کتاب به ترتیب عبارتست از:

درآمدی بر ترجمه کتاب

مقدمه مولف

فصل اول: معماری و تاریخ بیشاپور

فصل دوم: ایوان موزاییک

فصل سوم: حیاط موزاییک

فصل چهارم : مطالعه تطبیقی موزاییک ایوان

فصل پنجم: گچ بریها

نتیجه

سکه های ساسانی و عربی به دست آمده از حفاری بیشاپور

فهرست شکلهای درون متن

فهرست نقشه های خارج از متن

فهرست عکسهای لوح ها

بخش عکسهای بیشاپور

در پایان گفتنی است که در جلد دوم، مولف ضمن استفاده از لوح ها و سکه های کشف شده در محوطه ی تاریخی بیشاپور، به توصیف کاملی از آنها پرداخته است. و اطلاعات کاملی درباره ی لوح ها و سکه هایی که در حفاری های بیشاپور به دست آمده اند به خواننده ارائه می دهد.

کتاب «بیشاپور» کتابی است که می تواند منبع خوبی باشد برای دوستداران هنر، معماری، تاریخ و به ویژه باستان شناسی.

آرش اشایی

همه چیز درباره کورش و لوح اش (معرفی کتاب)

عنوان: استوانه کورش بزرگ، تاریخچه و ترجمه کامل متن

نویسنده: دکتر شاهرخ رزمجو

ویراستار: عارف خرمشاهی

نوبت چاپ: چاپ اول ، 1389

ناشر: نشر فرزان روز

تعداد صفحات انگلیسی: 64 صفحه

تعدد صفحات فارسی: 95 صفحه

اگر می خواهید همه چیز را درباره ی این استوانه ی معروف – لوح کورش بزرگ – بدانید این کتاب، پژوهش ارزشمندی است. شما در این نوشته در این باره ها اطلاعات کسب خواهید نمود:

کاشف استوانه ی کورش

کشف استوانه ی کورش و محل کشف آن

تملک استوانه ی کورش

تاریخچه ترجمه ی متن

مشخصات استوانه ی کورش

زبان و خط کتیبه

نبونئید که بود؟

محتوای متن

کشف قطعات تازه

ترجمه ی متن استوانه ی کورش بزرگ

رویدادها و اهمیت تاریخی استوانه

مدارک دیگر

متن استوانه ی کورش روی استخوان های اسب در چین

میراث ماندگار کورش

تاریخ معاصر و تفسیر استوانه ی کورش

و البته کتابشناسی برگزیده که در پایان کتاب است و البته متن انگلیسی همین کتاب به همین قلم؛ یعنی به قلم خودِ دکتر شاهرخ رزمجو.

به جز این ها کتاب دارای یک «گفتار نویسنده» و یک پیشگفتار کوتاه نیز هست؛ که نویسنده ی آن ها نیز خود مولف است. به هر روی جای چنین کتابی و با این دقت در ایران خالی بود که این حفره تا حدی با اثر پر می شود. امیدوار و منتظر کارهای بعدی و از این دست؛ هم از انتشارات و هم از مولف؛ با توجه به تخصص ایشان هستیم.

پژمان مهندس پور